ขนาด
ปลาฉลามวาฬ
  • 28 ตุลาคม 2556
  • 152
ปลาฉลามวาฬ สารสนเทศ ทช. ศูนย์ข้อมูลกลาง ทช.

การอนุรักษ์ปลาฉลามวาฬในไทย

มาตรการทางการประมง
          ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง ห้ามทำการประมงปลาฉลามวาฬ ลงวันที่ 28 มีนาคม พ.ศ. 2543 ห้ามมิให้บุคคลใดจับ ดัก ล่อ ทำอันตรายหรือฆ่าปลาฉลามวาฬในทะเลท้องที่จังหวัดชายทะเลทุกจังหวัดโดยเด็ดขาด และ เรื่อง กำหนดชนิดสัตว์น้ำที่เลี้ยงลูกด้วยนม สัตว์น้ำที่หายากหรือใกล้สูญพันธุ์ ที่ห้ามจับหรือนำขึ้นเรือประมง พ.ศ. 2559 ลงวันที่ 7 เมษายน พ.ศ. 2559 ซึ่งปลาฉลาวาฬถูกกำหนดอยู่ในบัญชีรายชื่อสัตว์น้ำที่หายากหรือใกล้สูญพันธุ์ ห้ามมิให้ผู้ใดจับหรือนำขึ้นเรือประมง เว้นแต่กรณีจำเป็นเพื่อการช่วยชีวิตของสัตว์น้ำนั้น

​          ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง กำหนดเขตห้ามใช้เครื่องมืออวนลากอวนรุนที่ใช้กับเรือยนต์ทำการประมง ลงวันที่ 20 กรกฎาคม พ.ศ.2515 กำหนดห้ามทำการประมงในเขต 3,000 เมตร นับจากขอบน้ำตามชายฝั่งทะเล ปัจจุบันขยายเขตห้ามทำการประมงออกไปเป็น 5,400 เมตรจากชายฝั่งในพื้นที่ชายฝั่งทะเล 10 จังหวัดได้แก่ กระบี่ ประจวบคีรีขันธ์ ตรัง (ลงวันที่ 9 ตุลาคม พ.ศ. 2550) ระยอง นราธิวาส ปัตตานี (ลงวันที่ 3 ตุลาคม พ.ศ. 2551) สตูล (ลงวันที่ 29 มกราคม พ.ศ. 2552) นครศรีธรรมราช (ลงวันที่ 17 กรกฎาคม พ.ศ. 2552) ชุมพร (ลงวันที่ 11 เมษายน พ.ศ. 2554) และจันทบุรี (ลงวันที่ 11 ธันวาคม พ.ศ. 2555) แม้ว่าพื้นที่ห้ามทำการประมงพาณิชย์ในเขต 3,000 เมตร และ 5,400 เมตร ดังกล่าว มีส่วนช่วยไม่ให้ปลาฉลามวาฬติดเครื่องมือประมงโดยเฉพาะเครื่องมืออวนลาก อย่างไรก็ตาม การแพร่กระจายของปลาฉลามวาฬที่ครอบคลุมพื้นที่ทางทะเลของไทย ทำให้เขตห้ามทำประมงพาณิชย์ไม่มีประสิทธิภาพที่ดีพอ

มาตรการเชิงพื้นที่
​          พื้นที่คุ้มครองทางทะเลของอุทยานแห่งชาติทางทะเล มีส่วนช่วยในการอนุรักษ์ปลาฉลามวาฬ แต่ไม่ครอบคลุมพื้นที่การแพร่กระจายของปลาฉลามวาฬในประเทศไทย

มาตรการเชิงชนิดพันธุ์
​          ปลาฉลามวาฬได้รับการคุ้มครองตามกฎหมายพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2562 โดยได้รับการประกาศเป็นสัตว์ป่าสงวนของประเทศไทย เมื่อวันที่ 29 พฤษภาคม พ.ศ. 2562

มาตรการอื่นๆ
​          ปลาฉลามวาฬถูกควบคุมอยู่ในบัญชี 2 ตามพระราชบัญญัติการส่งออกไปนอกและการนำเข้ามาในราชอาณาจักรซึ่งสินค้า พ.ศ. 2522

​          การจัดทำแผนปฏิบัติการแห่งชาติเพื่อการอนุรักษ์และบริหารจัดการฉลามของประเทศไทย (NPOA-Sharks) พ.ศ. 2563-2567 โดยกรมประมงเป็นหน่วยงานหลักที่รับผิดชอบในการจัดทำร่างแผนฯ ขึ้นเพื่อรับฟังความคิดเห็นจากผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ก่อนที่จะจัดทำสรุปเสนอต่อคณะกรรมการนโยบายการประมงแห่งชาติ

​          การสำรวจติดตามสถานภาพและการแพร่กระจายของปลาฉลามวาฬในน่านน้ำไทย และการกำหนดข้อปฏิบัติสำหรับกิจกรรมดำน้ำเที่ยวชมปลาฉลามวาฬอย่างเป็นมิตร โดยกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง

คุณอุกิจธน ฉัตรสว่างวงศ์ : ภาพถ่ายปลาฉลามวาฬ (28 กุมภาพันธ์ 2566)

ปรับปรุงข้อมูล ณ วันที่ 7 สิงหาคม 2566
องค์ความรู้ที่น่าสนใจ
  • เกาะในประเทศไทย
    เกาะ หมายถึง บริเวณที่ดิน หิน หรือทรายที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ ล้อมรอบด้วยน้ำและอยู่เหนือน้ำตลอดเวลา ทั้งนี้เกาะอาจอยู่ในทะเล แม่น้ำ หรือที่ลุ่มขัง เช่น บึง หรือทะเลสาบก็ได้
  • หญ้าทะเล
    หญ้าทะเล
  • หาดในประเทศไทย
    จากการสำรวจแหล่งธรรมชาติประเภทหาดทรายทั่วประเทศ ของกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในปี 2560 พบว่ามีชายหาดรวม 521 แห่ง กระจายตัวอยู่ในพื้นที่ 21 จังหวัด โดยอยู่ทางฝั่งอ่าวไทย 360 แห่ง แบ่งเป็นชายหาดที่อยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติ (กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช) 49 แห่ง อยู่ในความรับผิดชอบของหน่วยงานอื่นๆ เช่น ท้องถิ่น กองทัพเรือ และส่วนราชการอื่นๆ อีก 311 แห่ง สำหรับข้อมูลชายหาดฝั่งทะเลอันดามัน พบว่ามีชายหาด 161 แห่ง อยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติ 78 แห่ง นอกเขตอุทยานแห่งชาติ 83 แห่ง
  • อุทยานใต้ทะเล
    อุทยานใต้ทะเล
  • พะยูน : มาเรียม
    พะยูน : มาเรียม
  • ขยะทะเล
    ขยะทะเล
  • น้ำทะเลเปลี่ยนสี
    ปรากฎการณ์น้ำเปลี่ยนสีเกิดจากการเพิ่มปริมาณสารอาหารบริเวณชายฝั่ง ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้แพลงก์ตอนเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว ปริมาณสารอาหารที่เพิ่มขึ้นส่วนใหญ่นั้นมักเกิดจากกิจกรรมของมนุษย์
  • อาณาเขตทางทะเล
    ประเทศไทย มีอาณาเขตทางทะเล (maritime zone) ตามอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายทะเล ค.ศ. 1982 กว่า 350,000 ตารางกิโลเมตร ซึ่งมากกว่า 2 ใน 3 ของอาณาเขตทางบก ที่มีอยู่ประมาณ 513,000 ตารางกิโลเมตร โดยมีความยาวของชายฝั่งทะเล ทั้งฝั่งอ่าวไทยและอันดามัน รวมถึงช่องแคบมะละกาตอนเหนือ รวมความยาวชายฝั่งทะเลในประเทศไทยทั้งสิ้นกว่า 3,148.23 กิโลเมตร ครอบคลุม 23 จังหวัด
  • ปะการัง
    เป็นแนวหินปูนใต้ทะเลในระดับน้ำตื้นที่แสงแดดส่องถึง หินปูนดังกล่าวเป็นผลมาจากการเจริญเติบโตของปะการังหลายๆ ชนิด นอกจากนี้ ยังมีสิ่งมีชีวิตอื่นๆ