หญ้าทะเล
- 18 กรกฎาคม 2556
- 1,437
การแพร่กระจาย
แหล่งหญ้าทะเล ในประเทศไทยสามารถพบได้ในหลายพื้นที่ เช่น แหล่งน้ำกร่อย หรือปากแม่น้ำที่ติดป่าชายเลน ชายฝั่งน้ำตื้นที่มีพื้นทรายหรือทรายปนโคลน และที่ลึกติดกับแนวปะการัง (Chansang and Poovichiranon, 1994) โดยพบแพร่กระจายพันธุ์อย่างกว้างขวางในเขตน้ำตื้นชายฝั่งทะเลรวมถึงเกาะแก่งต่างๆ ทั้งในอ่าวไทยและทะเลอันดามัน ครอบคลุมพื้นที่ 19 จังหวัดชายฝั่ง ได้แก่ จังหวัดชลบุรี ระยอง จันทบุรี ตราด เพชรบุรี ประจวบคีรีขันธ์ ชุมพร สุราษฎร์ธานี นครศรีธรรมราช พัทลุง สงขลา ปัตตานี นราธิวาส ระนอง พังงา ภูเก็ต กระบี่ ตรัง และสตูล
จากฐานข้อมูลทรัพยากรหญ้าทะเลของกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง ปี พ.ศ. 2563 สรุปขอบเขตพื้นที่ศักยภาพเป็นแหล่งหญ้าทะเล* มีพื้นที่ประมาณ 160,628 ไร่ ใน 17 จังหวัดชายฝั่ง โดยฝั่งอ่าวไทยมีพื้นที่ทั้งหมด 54,148 ไร่ ฝั่งทะเลอันดามันมีพื้นที่ 106,480 ไร่ พบหญ้าทะเลรวม 12 ชนิด โดยในฝั่งทะเลอันดามันสามารถพบหญ้าทะเลได้ทั้ง 12 ชนิด มีหญ้าคาทะเลและหญ้าใบมะกรูด เป็นชนิดที่สามารถพบได้ทั่วไป ส่วนฝั่งอ่าวไทย พบหญ้าทั้งสิ้น 11 ชนิด มีหญ้าใบมะกรูดและหญ้ากุยช่ายเข็ม เป็นชนิดที่สามารถพบได้ทั่วไป โดยไม่พบหญ้าเงาใบใหญ่ ซึ่งเป็นหญ้าทะเลที่เพิ่งมีรายงานการพบเฉพาะทางฝั่งอันดามันของประเทศไทยเมื่อไม่นานมานี้ ส่วนหญ้าตะกานน้ำเค็ม ซึ่งเคยมีรายงานพบในแหล่งธรรมชาติบริเวณแปลงปลูกป่าชายเลนของจังหวัดเพชรบุรีเท่านั้น แต่ปัจจุบันสำรวจไม่พบหญ้าทะเลแพร่กระจายในพื้นที่เดิมที่เคยพบ โดยพบว่าต้นไม้ป่าชายเลนที่ปลูกได้เจริญปกคลุมจนเกือบเต็มพื้นที่ จนทำให้หญ้าทะเลไม่ได้รับแสงแดดและตายลงในที่สุด
แหล่งหญ้าทะเลผืนใหญ่ที่สุดในน่านน้ำไทยคือ บริเวณเกาะลิบง จังหวัดตรัง และยังมีแหล่งหญ้าทะเลที่สำคัญทางฝั่งอ่าวไทยและทะเลอันดามันอีกหลายพื้นที่ อาทิ เกาะศรีบอยา-เกาะปู จังหวัดกระบี่ เกาะพระทอง จังหวัดพังงา อ่าวป่าคลอก จังหวัดภูเก็ต อ่าวบ้านดอน จังหวัดสุราษฎร์ธานี อ่าวทุ่งคา-สวี จังหวัดชุมพร และอ่าวคุ้งกระเบน จังหวัดจันทบุรี เป็นต้น
ตาราง ชนิดหญ้าทะเลที่พบรายจังหวัดฝั่งอ่าวไทยและทะเลอันดามันปี พ.ศ. 2563
| ชื่อชนิด | ตราด | จันทบุรี | ระยอง | ชลบุรี | เพชรบุรี | ประจวบฯ | ชุมพร | สุราษฎร์ฯ | นครศรีฯ | สงขลา | ปัตตานี | นราธิวาส | ระนอง | พังงา | ภูเก็ต | กระบี่ | ตรัง | สตูล |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| หญ้าชะเงาใบมน | (/) | - | - | - | - | - | - | / | - | - | - | - | - | / | / | / | /* | (/) |
| หญ้าชะเงาใบฟันเลื่อย | / | - | - | (/) | - | - | - | - | - | - | - | - | / | /* | /* | / | / | (/) |
| หญ้าคาทะเล | / | /* | (/) | (/) | - | - | / | / | / | - | - | - | /* | /* | /* | /* | /* | /* |
| หญ้าเงาแคระ | (/) | - | (/) | - | - | - | / | / | - | / | / | / | / | / | / | / | / | / |
| หญ้าเงาใส | (/) | (/) | / | /* | - | - | / | / | - | - | - | - | / | / | / | / | / | / |
| หญ้าเงาใบใหญ่ | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | / | / | /* | / | / | / |
| หญ้าเงาใบเล็ก | (/) | (/) | / | / | - | - | - | / | - | - | - | - | / | /* | / | / | / | / |
| หญ้าใบมะกรูด | / | - | / | /* | - | (/) | / | /* | / | / | / | - | /* | /* | /* | /* | / | / |
| หญ้ากุยช่ายเข็ม | / | / | /* | / | - | (/) | / | / | / | / | / | /* | / | / | / | /* | / | / |
| หญ้ากุยช่ายทะเล | / | /* | / | / | - | / | - | / | / | - | - | - | / | /* | /* | / | / | / |
| หญ้าต้นหอมทะเล | - | - | - | - | - | - | - | / | - | - | - | - | / | / | (/) | / | / | / |
| หญ้าชะเงาเต่า | (/) | - | - | / | - | - | - | / | / | - | - | - | / | /* | / | / | / | / |
| หญ้าตะกานน้ำเค็ม | - | - | - | - | (/) | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
| พื้นที่ (ไร่) | 5,903 | 2,892 | 7,447 | 5,209 | - | 4 | 11,425 | 16,480 | 163 | 1,727 | 2,364 | 534 | 2,924 | 26,600 | 4,883 | 34,236 | 34,870 | 2,967 |
| รวมจำนวนชนิด | 10 | 5 | 7 | 8 | 1 | 3 | 5 | 10 | 5 | 3 | 3 | 2 | 11 | 12 | 12 | 12 | 12 | 12 |
หมายเหตุ ชนิดหญ้าทะเลที่พบ ดังนี้ หญ้าชะเงาใบมน (Cymodocea rotundata: Cr) หญ้าชะเงาใบฟันเลื่อย (Cymodocea serrulata: Cs) หญ้าคาทะเล (Enhalus acoroides: Ea) หญ้าใบพาย (Halophila beccarii: Hb) หญ้าเงาใส (Halophila decipiens: Hd) หญ้าเงาใบใหญ่ (Halophila major: Hj) หญ้าเงาใบเล็ก (Halophila minor: Hm) หญ้าใบมะกรูด (Halophila ovalis: Ho) หญ้ากุยช่ายเข็ม (Halodule pinifolia: Hp) หญ้ากุยช่ายทะเล (Halodule uninervis: Hu) หญ้าต้นหอมทะเล (Syringodium isoetifolium: Si) และหญ้าชะเงาเต่า (Thalassia hemprichii: Th)
ความหมายของสัญลักษณ์ / แสดงชนิดหญ้าทะเลที่พบปัจจุบัน (/) แสดงชนิดหญ้าที่พบในอดีต และ * ชนิดหญ้าทะเลที่พบได้บ่อยในเกือบทุกแหล่งของจังหวัด
ตัวอย่างหญ้าทะเลชนิดต่างๆ ที่พบในประเทศไทย
