สัตว์ทะเลมีพิษ

ชื่อสัตว์ทะเล	การสังเกตลักษณะทั่วไป	ช่องทางพิษเข้าสู่ร่างกาย	อาการเมื่อได้รับพิษ	วิธีปฐมพยาบาล	การป้องกัน
แมงกะพรุนกล่อง (Box Jellyfish) รูป : อ.ศักดิ์อนันต์ ปลาทอง รูป: ศูนย์วิจัยทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งทะเลอันดามันตอนบน รูป : ศูนย์วิจัยทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งอ่าวไทยฝั่งตะวันออกตอนบน	ลำตัวใส รูปร่างเป็นกล่องสี่เหลี่ยมมีหนวดยื่นจากแต่ละมุมของร่มหนวดอาจมีการแตกแขนงพบได้ทั้งทางฝั่งทะเลอันดามันและฝั่งอ่าวไทย	ทางการสัมผัสผ่านผิวหนัง	ความรุนแรงขึ้นอยู่กับชนิดของแมงกะพรุนกล่องและปริมาณพิษที่ได้รับอาการเมื่อได้รับพิษ มีดังนี้ - รอยแผลเป็นเส้นๆ ไขว้กันไปมาเป็นรอยไหม้อาจมีรอยนูนขีดขวาง มักปวดมากบริเวณที่สัมผัสอาจหมดสติ ตัวเขียว และหัวใจหยุดเต้น ...หรือ... - รอยแผลเป็นเส้น นูนแดง หรืออาจมีอาการต่อไปนี้ ภายใน 5–40 นาที ได้แก่ ปวดบริเวณแผล เจ็บหน้าอกปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ คลื่นไส้ อาเจียน แน่นหน้าอก เหงื่อแตก	1. ผู้ช่วยเหลือต้องแน่ใจว่าตัวเองปลอดภัยจากแมงกะพรุน 2. นำผู้บาดเจ็บขึ้นจากน้ำหรือไปยังบริเวณที่ปลอดภัย 3. เรียกให้คนช่วยหรือเรียกรถพยาบาลและควรอยู่กับผู้บาดเจ็บเพราะอาจหมดสติได้ในไม่กี่นาที 4.ให้ผู้บาดเจ็บอยู่นิ่งๆเพื่อลดการยิงพิษจากแมงกะพรุน 5.ห้ามขัดถูบรเิวณที่ถูกแมงกะพรุน 6.1 ถ้าผู้บาดเจ็บหมดสติ ไม่หายใจ หรือไม่มีชีพจร 6.1.1 ช่วยฟื้นคืนชีพเบื้องต้นดังนี้ 6.1.1.1 ถ้าไม่มีชีพจรทำการปั๊มหัวใจโดยกดหน้าอกบริเวณเหนือลิ้นปี่เล็กน้อย 6.1.1.2 เปิดทางเดินหายใจโดยการเชยคางขึ้น 6.1.2 ราดบริเวณที่ถูแมงกะพรุนด้วยน้ำส้มสายชูทันที ให้ทั่วถึงอย่างต่อเนื่อง นานอย่างน้อย 30 วินาที (ห้ามราดด้วยน้ำจืด) 6.1.3 ช่วยฟื้นคืนชีพต่อ จนกว่ารถพยาบาลจะมาถึงหรืออาการดีขึ้น 6.1.4 รีบนำส่งโรงพยาบาล 6.2. ถ้าผู้บาดเจ็บรู้สึกตัวดี 6.2.1 ราดบริเวณที่ถูแมงกะพรุนด้วยน้ำส้มสายชูทันทีให้ทั่วถึงอย่างต่อเนื่อง นานอย่างน้อย 30 วินาที (ห้ามราดด้วยน้ำจืด) 6.2.2 สังเกตอาการอย่างน้อย 45 นาที ว่ามีอาการต่อไปนี้อย่างน้อย 1 ข้อหรือไม่ * ปวดมากบริเวณบาดแผลหลังลำตัวหรือศีรษะ * กระสับกระส่ายหรือสับสน * เหงื่อออกมากขนลุกคลื่นไส้หรืออำเจียน * ใจสั่นเจ็บหน้าอกหรือแน่นหน้าอก * หายใจลำบากหายใจเร็วหรือหอบเหนื่อย * หน้าซีดหรือปลายมือปลายเท้าเขียว 6.2.3.1ถ้ามีรีบนำส่งโรงพยาบาล 6.2.3.2 ถ้าไม่มีกลับบ้านได้	1. สวมเสื้อผ้าชนิดที่สามารถป้องกันเข็มพิษจากแมงกะพรุนพิษ (ได้แก่ ชุดว่ายน้ำเนื้อผ้าไลก้า ชุดดำน้ำ เป็นต้น) 2. ติดตั้งป้ายเตือนแมงกะพรุน 3. ติดตั้งป้ายการปฐมพยาบาลและเสาน้ำส้มสายชู 4. จัดอบรมให้ความรู้ ฝึกทักษะการปฐมพยาบาลและการกู้ชีพแก่อาสาสมัคร และเผยแพร่ความรู้ให้แก่ประชาชน 5. ติดตั้งตาข่ายกั้นแมงกะพรุนพิษ
แมงกะพรุนหัวขวด รูป : ศูนย์วิจัยทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งทะเลอันดามันตอนบน	มีรูปร่างสีฟ้าหรือสีม่วงมีหนวดยาว ส่วนบนที่อยู่เหนือน้ำจะโป่รงพองคล้ายหมวกของทหารเรือชาวโปรตุเกสในยุคศตวรรษที่ 18หรือเรือรบของโปรตุเกสในยุคล่าอาณานิคมถูกกระแสน้ำพัดมาเกยตื้นทางฝั่งทะเลอันดามันช่วงลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ ระหว่างเดือนพฤษภาคมถึงเดือนตุลาคม และฝั่งทะเลอ่าวไทยช่วงลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ ระหว่างเดือนมกราคมถึงเดือนเมษายน	ทางการสัมผัสผ่านผิวหนัง	- อาจพบแผลเป็นรอยนูนแดงลักษณะที่เด่นถ้าพบคือแผลจะเรียงตัวเหมือนเมล็ดถั่วเป็นรอยนูนรูปไข่แยกเรียงกันและมีรอยแดงล้อมรอบ ในรายที่รุนแรงพบเกิดตุ่มนูนแดงขึ้นได้แต่โดยทั่วไปจะค่อยๆบรรเทาลงภายใน 24 ชั่วโมง - มีอาการเจ็บปวดอย่างทันทีพร้อมกับการเกิดรอยแดงจากนั้นไม่นานจะเกิดตุ่มนูนแดงกระจัดกระจายความเจ็บปวดจะทวีความรุนแรงขึ้นมาก ซึ่งจะดูอาการมากกว่ารอยแผลที่ปรากฏอาการปวดบริเวณที่โดนจะลดลงภายใน 2 ชั่วโมงอาจพบว่ามีอาการปวดลามไปยังแขนขาหรือลำตัวที่โดนพิษการขยับแขนขาหรือลำตัวที่โดนพิษอาจเพิ่มความเจ็บปวดได้ในรายที่รุนแรงอาจพบมีปวดศัรษะ คลื่นไส้อาเจียนปวดท้องใจเต้นผิดปกติหรือหมดสติในรายที่ตายพบมีหายใจลำบากและหัวใจล้มเหลว	ใช้น้ำส้มสายชู ราดลงไปบนบริเวณที่สัมผัสต่อเนื่องอย่างน้อย 30 วินาที (ห้ามราดด้วยน้ำจืด) ล้างเมือกด้วยน้ำทะเล (หลีกเลี่ยงการขัดถูหรือขยี้หนวด) หากมีอาการปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง ใจเต้นผิดปกติหายใจลำบากหรือหมดสติควรรีบส่งโรงพยาบาล	1. หลีกเลี่ยงการเล่นน้ำในบริเวณและช่วงเวลาที่พบการเกยตื้นของสัตว์เหล่านี้ 2. ติดตั้งป้ายเตือนแมงกะพรุน 3. ติดตั้งป้ายการปฐมพยาบาลและเสาน้ำส้มสายชู 4. จัดอบรมให้ความรู้ ฝึกทักษะการปฐมพยาบาลและการกู้ชีพแก่อาสาสมัคร และเผยแพร่ความรู้ให้แก่ประชาชน
แมงกะพรุนไฟ หรือตำแยทะเล (Sea nettles) รูป : ศูนย์วิจัยทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งทะเลอันดามันตอนบน	รูปร่างคล้ายร่ม ลำตัวประกอบด้วยวุ้นเป็นส่วนใหญ่ ล่องลอยไปตามกระแสน้ำและแรงคลื่นลม หนวดบริเวณขอบร่มมีเข็มพิษ	ทางการสัมผัสผ่านผิวหนัง	บริเวณที่สัมผัสเป็นผื่นหรือปื้นแดง ปวดแสบปวดร้อน	ใช้น้ำส้มสายชู ราดลงไปบนบริเวณที่สัมผัสต่อเนื่องอย่างน้อย 30 วินาที (ห้ามราดด้วยน้ำจืด) ล้างเมือกด้วยน้ำทะเล (หลีกเลี่ยงการขัดถูหรือขยี้หนวด) หากอาการไม่ดีขึ้นควรรีบส่งโรงพยาบาล	1. หลีกเลี่ยงการเล่นน้ำในบริเวณและช่วงเวลาที่พบสัตว์เหล่านี้ 2. สวมเสื้อผ้าให้มิดชิดเมื่อลงเล่นน้ำในบริเวณและช่วงเวลาที่มีรายงานการพบสัตว์เหล่านี้ 3. ติดตั้งป้ายเตือนแมงกะพรุน 4. ติดตั้งป้ายการพยาบาลเบื้องต้นและเสาน้ำส้มสายชู 5. จัดอบรมให้ความรู้ ฝึกทักษะการปฐมพยาบาลและการกู้ชีพแก่อาสาสมัคร และเผยแพร่ความรู้ให้แก่ประชาชน
หมึกสายวงน้ำเงิน (Blue-ringed octopus) https://toeyty30250.wordpress.com/octopus/ หมึกสายวงน้ำเงิน/	เป็นหมึกขนาดเล็ก มีจุดเด่น คือสีสันตามลำตัวที่เป็นจุดวงกลมคล้ายแหวนสีน้ำเงินหรือสีม่วงซึ่งสามารถเรืองแสงได้เมื่อถูกคุกคาม	ทางการสัมผัสผ่านผิวหนังโดยการถูกกัด	- ชารอบปากและปลายมือปลายเท้า ตาพร่า กลืนลำบาก กล้ามเนื้ออ่อนแรงจนสามารถทำให้ระบบหายใจล้มเหลวได้ - อาการอ่อนแรงมักจะคงอยู่ประมาณ 4–12 ชั่วโมง (พิษ tetrodotoxin)	- เปิดทางเดินหายใจ ช่วยหายใจและรีบนำส่งแพทย์โดยด่วน - พยายามไม่เคลื่อนไหวบริเวณที่ถูกกัด หรือพันด้วยผ้ายืดด้วยวิธี pressure immobilization	หากพบเห็น หลีกเลี่ยงการสัมผัส
หอยเต้าปูน (Cone shell) รูป : ดร. สเมตต์ ปุจฉาการ	เป็นหอยฝาเดียว รูปร่างคล้ายรูปกรวย ปลายวน คล้ายเจดีย์ค่อนข้างแหลม ลวดลายบนเปลือกแตกต่างกันไปตามชนิดหอย อาศัยอยู่ตามซอกโพรงหินในแนวปะการังหรือขุดรูอยู่ตามชายฝั่งทะเลหรือตามพื้นทะเลใกล้แนวปะการัง	ทางการสัมผัสผ่านผิวหนังโดยถูกเข็มพิษทิ่ม	- ปวดบริเวณที่สัมผัส ผิวหนังที่โดนพิษมักซีด บวม หรือเขียวช้ำจากการขาดเลือด ชาบริเวณที่ถูกทิ่มจากนั้นกระจายทั่วร่างกาย ตาพร่า กล้ามเนื้ออ่อนแรงจนสามารถทำให้ระบบหายใจล้มเหลวได้ - อาการมักจะอยู่นาน 2–3 ชม.(พิษ conotoxin)	- เปิดทางเดินหายใจ ช่วยหายใจและรีบนำส่งแพทย์โดยด่วน - พยายามไม่เคลื่อนไหวบริเวณที่ถูกกัด หรือพันด้วยผ้ายืดด้วยวิธี pressure immobilization - การแช่น้ำอุ่นสามารถลดอาการปวดได้ (อุณหภูมิน้ำ 45–50 องศาเซลเซียส แช่นาน 20 นาที) - พิจารณานำเข็มพิษออกในโรงพยาบาล	หากต้องการจับหอยเต้าปูนที่มีชีวิต ควรจับบริเวณด้านบนหรือด้านหลัง
ปะการังไฟ (Fire Coral) รูป : ดร. สเมตต์ ปุจฉาการ	มีลักษณะคล้ายปะการังแข็งทั่วไป มีโครงสร้างหินปูนแต่ไม่แข็งเหมือนปะการัง ส่วนมากกิ่งก้านมีสีเหลืองถึงน้ำตาลอ่อน ส่วนปลายมีสีขาวครีม	ทางการสัมผัสผ่านผิวหนัง	- มักทำให้เกิดอาการเฉพาะที่ ได้แก่ ผื่นแดง ปวดแสบปวดร้อน คัน - อาการระบบอื่นพบน้อยมาก	- ใช้น้ำส้มสายชู ราดลงไปบนบริเวณที่สัมผัสต่อเนื่องอย่างน้อย 30 วินาที - หากอาการปวดไม่ดีขึ้น พิจารณาส่งโรงพยาบาลเพื่อนำ spicule ออก	- หากพบเห็น ให้หลีกเลี่ยงการสัมผัส
ดอกไม้ทะเล (Anemones) รูป : ดร. สเมตต์ ปุจฉาการ	ดอกไม้ทะเลเป็นสัตว์ที่มีลำตัวอ่อนนุ่ม มีหนวดเรียงรายอยู่รอบปาก ด้านล่างเป็นฐานยึดเกาะอยู่กับก้อนหิน ก้อนปะการัง หรือฝังตัวลงในพื้นทะเลบริเวณดินเลนหรือดินทราย	ทางการสัมผัสผ่านผิวหนัง	- มักทำให้เกิดอาการเฉพาะที่ ได้แก่ ผื่นแดง ปวดแสบปวดร้อน คัน - อาการระบบอื่นพบน้อยมาก	- ใช้น้ำส้มสายชู ราดลงไปบนบริเวณที่สัมผัสต่อเนื่ออย่างน้อย 30 วินาที - หากอาการปวดไม่ดีขึ้น พิจารณาส่งโรงพยาบาลเพื่อนำ spicule ออก	- หากพบเห็น ให้หลีกเลี่ยงการสัมผัส
ฟองน้ำไฟ (Sponge) รูป : ดร. สเมตต์ ปุจฉาการ	ฟองน้ำเป็นสัตว์เกาะนิ่งอยู่กับที่ อาศัยอยู่ตามแนวปะการัง มีลำตัวเป็นรูพรุน ดำรงชีวิตได้โดยอาศัยระบบท่อให้น้ำไหลผ่านลำตัว มีโครงค้ำจุนร่างกายเป็นหนาม เรียกว่า ขวากหรือสปิคุล (Spicule)	ทางการสัมผัสผ่านผิวหนัง	สร้างความระคายเคืองกับผิวหนังเมื่อสัมผัส อาจมีอาการปวดแสบปวดร้อนและคัน	- ใช้น้ำส้มสายชู ราดลงไปบนบริเวณที่สัมผัสต่อเนื่ออย่างน้อย 30 วินาที - หากอาการปวดไม่ดีขึ้น พิจารณาส่งโรงพยาบาลเพื่อนำ spicule ออก	- หากพบเห็น ให้หลีกเลี่ยงการสัมผัส
ขนนกทะเล (Sea feather, Hydroid) รูป : ดร. สเมตต์ ปุจฉาการ	เป็นสัตว์คล้ายพืชหรือขนนก ยึดติดกับบางสิ่ง มักพบตามแนวปะการัง เกาะกับหลักที่ปักริมชายฝั่ง เสาสะพานท่าเรือ ตลอดจนเศษวัสดุที่ลอย	ทางการสัมผัสผ่านผิวหนัง	สร้างความระคายเคืองกับผิวหนังเมื่อสัมผัส อาจมีอาการปวดแสบปวดร้อนและคัน	- ใช้น้ำส้มสายชู ราดลงไปบนบริเวณที่สัมผัสต่อเนื่ออย่างน้อย 30 วินาที - หากอาการปวดไม่ดีขึ้น พิจารณาส่งโรงพยาบาลเพื่อนำ spicule ออก	- หากพบเห็น ให้หลีกเลี่ยงการสัมผัส
เม่นทะเล (Sea urchin) รูป : ดร. สเมตต์ ปุจฉาการ	รูปร่างกลมมนหรือค่อนข้างแบน รอบ ๆ ตัวมีหนามแหลมปกคลุมลำตัว หนามมีสองขนาด หนามใหญ่ใช้ในการผลักดันพื้นแข็งขุดคุ้ยสิ่งต่างๆหรือช่วยในการฝังตัว หนามเล็กใช้ยึดเกาะเวลาปีนป่าย อาศัยอยู่รวมกันเป็นกลุ่มใหญ่ๆตามพื้นทราย ซอกหิน แนวหินปะการัง และกองหินใต้น้ำ	ทางการสัมผัสถูกหนามทิ่มเข้าผิวหนัง	- หนามทำให้ปวด บวมแดง - ในรายที่ได้รับพิษรุนแรงอาจมีความดันโลหิตต่ำ ชา กล้ามเนื้ออ่อนแรงจนสามารถทำให้ระบบหายใจล้มเหลวได้	- ควรรีบนำส่งโรงพยาบาลเพื่อนำหนามออกให้มากที่สุด - เลี่ยงการทุบหนาม โดยเฉพาะบริเวณใกล้ข้อ เส้นเลือด หรือเส้นประสาท - การแช่น้ำอุ่นสามารถลดอาการปวดได้ (อุณหภูมิน้ำ 45–50 องศาเซลเซียส แช่นาน 20 นาที)	หลีกเลี่ยงการเล่นน้ำในบริเวณที่มีสัตว์เหล่านี้อาศัยอยู่
ดาวมงกุฎหนาม (Multi-rayed starfish) รูป : ดร. สเมตต์ ปุจฉาการ	ลักษณะคล้ายกับดาวทะเล แต่มีจำนวนแขนมากกว่า คือมีจำนวนระหว่าง 13–16 แฉก บริเวณแขนมีหนามแหลมยาว ค่อนข้างแข็ง เนื่องจากมีส่วนประกอบของหินปูน ซึ่งบริเวณผิวของหนามเหล่านี้มีสารพิษเคลือบอยู่ โดยทั่วไปมักพบดาวหนามบริเวณหาดหินและแนวปะการัง	ทางการสัมผัส ถูกหนามทิ่มเข้าผิวหนัง	- หนามทำให้ปวด บวมแดง - ในรายที่ได้รับพิษรุนแรงอาจมีอาการชา กล้ามเนื้ออ่อนแรงจนสามารถทำให้ระบบหายใจล้มเหลวได้	- ควรรีบนำส่งโรงพยาบาลเพื่อนำหนามออกให้มากที่สุด - เลี่ยงการทุบหนาม โดยเฉพาะบริเวณใกล้ข้อ เส้นเลือด หรือเส้นประสาท - การแช่น้ำอุ่นสามารถลดอาการปวดได้ (อุณหภูมิน้ำ 45–50 องศาเซลเซียส แช่นาน 20 นาที)	หลีกเลี่ยงการเล่นน้ำในบริเวณที่มีสัตว์เหล่านี้อาศัยอยู่
บุ้งทะเล (Fireworms) รูป : ดร. สเมตต์ ปุจฉาการ	เป็นหนอนปล้องจำพวกเดียวกับแม่เพรียงหรือไส้เดือนทะเล ตามลำตัวมีขนยาวมาก อาศัยอยู่ตามพื้นทะเลใต้ก้อนหินใต้ซอกปะการัง ตามลำคลองในเขตป่าชายเลน หรือตามพื้นทะเล	ทางการสัมผัส ถูกขนทิ่มเข้าผิวหนัง	คัน ปวดแสบปวดร้อน	- ใช้น้ำส้มสายชู ราดลงไปบนบริเวณที่สัมผัสต่อเนื่ออย่างน้อย 30 วินาที - หากอาการปวดไม่ดีขึ้น พิจารณาส่งโรงพยาบาลเพื่อนำขนออก	- หากพบเห็น ให้หลีกเลี่ยงการสัมผัส
ปลาสิงโต (Lionfish) รูป : ดร. สเมตต์ ปุจฉาการ	หัวมีขนาดใหญ่ ลำตัวปกคลุมด้วยแผ่นกระดูก และมีหนามจำนวนมาก เกล็ดขนาดเล็ก ครีบหลัง และครีบอกขนาดใหญ่แผ่กว้าง โดยทั่วไปครีบอกมีความยาวถึงโคนหาง ก้านครีบแข็งของครีบหลัง และครีบอกมีขนาดใหญ่แหลมคม แต่ละชนิดมีก้านครีบแข็งจำนวนแตกต่างกัน หัวและลำตัวมีแถบลายสีน้ำตาลปนแดง มักว่ายช้า ๆ หรือลอยตัวนิ่ง ๆ ตามแนวปะการัง และบริเวณแนวหินในเขตน้ำตื้นชายฝั่งทั่วไป	ทางการสัมผัสถูกเงี่ยงหรือก้านครีบทิ่มแทง	- ปวดและชาบริเวณที่ถูกเงี่ยงตำ - ในรายที่ได้รับพิษรุนแรงอาจมีอาการกล้ามเนื้ออ่อนแรงจนสามารถทำให้ระบบหายใจล้มเหลวได้	- ล้างแผลด้วยน้ำสะอาด - การแช่น้ำอุ่นสามารถลดอาการปวดได้ (อุณหภูมิน้ำ 45–50 องศาเซลเซียส แช่นาน 20 นาที) - รีบนำส่งแพทย์โดยด่วน	- ไม่ควรใช้มือพยายามจับตัวปลามีเงี่ยง ปลากลุ่มนี้แม้ว่าตายหลายชั่วโมงแล้ว แต่เงี่ยงยังคงมีพิษอยู่ ควรระมัดระวังในการปลดตัวมันจากเบ็ดหรืออวน
ปลาหิน (Stonefish) https://wonderful-th.blogspot.com/ 2017/10/stone-fish.html	ลำตัวป้อมเกือบกลม หัวขนาดใหญ่ส่วนหัวมีหนามจำนวนมาก สีลำตัวคล้ำมีลายเลอะ ทำให้แลดูคล้ายก้อนหิน ลำตัวสากและมีหนามเล็ก ๆ หนังหนาและเป็นปุ่ม เกล็ดละเอียด บางชนิดไม่มีเกล็ด ครีบหลังยาว ครีบอกกว้าง มีก้านครีบแข็งขนาดใหญ่ที่ครีบหลัง ครีบอก และครีบท้อง ก้านครีบแข็งมีลักษณะเป็นหนาม	ทางการสัมผัสถูกเงี่ยงหรือก้านครีบทิ่มแทง	- เมื่อถูกตำหรือบาดจะปวดและบวมทันที ความเจ็บปวดอาจอยู่นานหลายชั่วโมงหรือหลายวัน - พิษทำให้มีอาการคลื่นไส้อาเจียน เหงื่อแตก ปวดท้อง ซึม เพ้อ ไม่ได้สติ กล้ามเนื้ออ่อนแรงจนสามารถทำให้ระบบหายใจล้มเหลวได้ บางรายมีความดันโลหิตต่ำ ภาวะหัวใจล้มเหลวได้	- ล้างแผลด้วยน้ำสะอาด - การแช่น้ำอุ่นสามารถลดอาการปวดได้ (อุณหภูมิน้ำ 45–50 องศาเซลเซียส แช่นาน 20 นาที) - รีบนำส่งแพทย์โดยด่วน	- ไม่ควรใช้มือพยายามจับตัวปลามีเงี่ยง ปลากลุ่มนี้แม้ว่าตายหลายชั่วโมงแล้ว แต่เงี่ยงยังคงมีพิษอยู่ ควรระมัดระวังในการปลดตัวมันจากเบ็ดหรืออวน
ปลาดุกทะเล (Sea catfish) รูป : ดร. สเมตต์ ปุจฉาการ	รูปร่างเรียวยาว ไม่มีเกล็ด มีหนวดสีคู่ บริเวณ รอบปากมีหนามพิษแหลมที่ก้านครีบ อันแรกของครีบอก และครีบหลัง มีพิษ	ทางการสัมผัสถูกเงี่ยงหรือก้านครีบทิ่มแทง	- ส่วนใหญ่มักมีอาการเฉพาะที่ โดยทำให้เกิดอาการปวด บวม เขียวช้ำ และมีอาจมีการติดเชื้อที่แผลได้ อาการปวดมัก จะอยู่หลายชั่วโมง ส่วนมากนานกว่า 24 ชั่วโมง - พิษในระบบอื่นพบได้น้อย	- ล้างแผลด้วยน้ำสะอาด - การแช่น้ำอุ่นสามารถลดอาการปวดได้ (อุณหภูมิน้ำ 45–50 องศาเซลเซียส แช่นาน 20 นาที) - รีบนำส่งแพทย์โดยด่วน	- ไม่ควรใช้มือพยายามจับตัวปลามีเงี่ยง ปลากลุ่มนี้แม้ว่าตายหลายชั่วโมงแล้ว แต่เงี่ยงยังคงมีพิษอยู่ ควรระมัดระวังในการปลดตัวมันจากเบ็ดหรืออวน
ปลากระเบน (Stingray) รูป : ดร. สเมตต์ ปุจฉาการ	ลำตัวแบน มีครีบอกขนาดใหญ่แผ่ออกข้างตัว ทำให้เห็นลำตัวเป็นแผ่น มีหางเรียวยาว มีหนามแหลมบริเวณโคนหาง ด้านบนลักษณะหนามเป็นแท่งแบนยาว ปลายแหลม ขอบหนาม มีรอยหยักเป็นฟันเลื่อย	ทางการสัมผัสถูกเงี่ยงทิ่มแทง	- เมื่อถูกตำหรือบาดจะปวดและบวมทันที ความเจ็บปวดอาจอยู่นานหลายชั่วโมงหรือหลายวัน - พิษทำให้มีอาการคลื่นไส้อาเจียน เหงื่อแตก ปวดท้อง ซึม เพ้อ ไม่ได้สติ กล้ามเนื้ออ่อนแรงจนสามารถทำให้ระบบหายใจล้มเหลวได้ บางรายมีความดันโลหิตต่ำ ภาวะหัวใจล้มเหลวได้	- ล้างแผลด้วยน้ำสะอาด - การแช่น้ำอุ่นสามารถลดอาการปวดได้ (อุณหภูมิน้ำ 45–50 องศาเซลเซียส แช่นาน 20 นาที) - รีบนำส่งแพทย์โดยด่วน	- ไม่ควรใช้มือพยายามจับตัวปลามีเงี่ยง ปลากลุ่มนี้แม้ว่าตายหลายชั่วโมงแล้ว แต่เงี่ยงยังคงมีพิษอยู่ ควรระมัดระวังในการปลดตัวมันจากเบ็ดหรืออวน
งูทะเล (Sea snake) รูป : ดร. สเมตต์ ปุจฉาการ	ลำตัวยาว ปกคลุมด้วยเกล็ดเหมือนงูบก มีหางแตกต่างจากงูบก เป็นแผ่นแบน ๆ ในแนวตั้งคล้ายใบพาย งูทะเลสามารถลอยตัวบนผิวน้ำได้เป็นเวลานานโดยไม่เคลื่อนไหว มีปอดเฉพาะข้างขวาใช้หายใจ งูทะเลมีขนาดเล็กกว่างูบก ขนาดยาวสุดประมาณ 3 เมตร เฉลี่ย 1–2 เมตร ไม่มีเสียงขู่	ทางการสัมผัสผ่านผิวหนังโดยการถูกกัด	ความรุนแรงขึ้นอยู่กับชนิดของงูและปริมาณพิษที่ได้รับอาการจะแสดงหลังจากการถูกกัด 30 นาที - ลิ้นแข็ง กลืนลำบาก ตาพร่า กล้ามเนื้ออ่อนแรงจนสามารถทำให้ระบบหายใจล้มเหลวได้ - ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ - ปัสสาวะสีเข้ม	- รีบนำส่งแพทย์โดยด่วน - พยายามไม่เคลื่อนไหวบริเวณที่ถูกกัด หรือพันด้วยผ้ายืดด้วยวิธี pressure immobilization	- ระมัดระวังการเล่นน้ำทะเลบริเวณปากแม่น้ำ - ไม่ควรถูกต้องตัวและเหยียบบนตัวงูทั้งในทะเลและบนชายหาด
ปลาไหลมอร์เรย์ รูป : ดร. สเมตต์ ปุจฉาการ	มีลำตัวยาว รูปร่างเหมือนงู ผิวหนังเรียบ หนา ลื่น ไม่มีเกล็ด มีสีเหลืองอมน้ำตาล แต้มด้วยจุดและลายสีน้ำตาลไหม้อยู่ทั่วไป เขี้ยวแหลมคม มักซ่อนตัวอยู่ตามซอกหิน หรือโพรงในแนวปะการัง	ทางการสัมผัสผ่านผิวหนังโดยการถูกกัด	ส่วนใหญ่ทำให้เกิดอาการเฉพาะที่ โดยทำให้เลือดไหลออกมากจนหมดสติได้พิษระบบอื่นพบได้น้อย	- ล้างแผลด้วยน้ำสะอาด - ห้ามเลือด - รีบนำส่งแพทย์โดยด่วน	ห้ามสัมผัส หรือเข้าใกล้
ปลาปักเป้า (Puffer fish) รูป : ดร. สเมตต์ ปุจฉาการ	ลำตัวค่อนข้างกลม ปากเล็ก ว่ายน้ำช้า ป้องกันตัวโดยการพองออก บริเวณผิวหนังมีหนามแหลมคม บางชนิดเป็นปุ่มแข็งบริเวณที่พบ: บริเวณแนวปะการัง และท้องทะเลทั่วไป	บริโภค	ชารอบปากและปลายมือปลายเท้า ตาพร่า กลืนลำบาก กล้ามเนื้ออ่อนแรงจนสามารถทำให้ระบบหายใจล้มเหลวได้ (พิษ tetrodotoxin)	เปิดทางเดินหายใจ ช่วยหายใจและรีบนำส่งแพทย์โดยด่วน	หลีกเลี่ยงการกินสัตว์ที่มีพิษเหล่านี้
แมงดาทะเลหางกลมหรือแมงดาถ้วย (แมงดาไฟ หรือเหรา) https://phuketaquarium.org/horseshoe-crab/ http://www.thaihealth.or.th/Content/41546-สธ.เตือน%20กินไข่แมงดาหน้าร้อนระวังพิษ.html	แมงดาทะเลมีรูปร่างเหมือนชามกะละมังคว่ำ ทางด้านหัวโค้งกลม แมงดาทะเลมีเปลือกหนาแข็ง ห่อหุ้มอยู่ทั่วทั้งตัว มีหางกลม แข็งยาว ปลายแหลม ยื่นออกมาหาส่วนท้ายของลำตัว ตัวเมียมีขนาดใหญ่กว่าตัวผู้มาก ไข่เป็นเม็ดกลมสีเหลืองขนาดเม็ดสาคู และมีจำนวนหลายร้อยฟอง	บริโภค	ชารอบปากและปลายมือปลายเท้า ตาพร่า กลืนลำบาก กล้ามเนื้ออ่อนแรงจนสามารถทำให้ระบบหายใจล้มเหลวได้ (พิษ tetrodotoxin)	เปิดทางเดินหายใจ ช่วยหายใจและรีบนำส่งแพทย์โดยด่วน	หลีกเลี่ยงการกินแมงดาถ้วย

เอกสารอ้างอิง
- กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง. 2555. พิษและภัยจากสัตว์ทะเล. บริษัท พลอยมีเดีย จำกัด, กรุงเทพมหานคร. 76 หน้า.
- ศูนย์พิษวิทยารามาธิบดีคณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล. สัตว์ทะเลมีพิษกลุ่มที่มีกระดูกสันหลัง (Vertebrate). https://med.mahidol.ac.th/poisoncenter/th/pois-cov/vertebrate.
- ลักขณา ไทยเครือ และ พจมาน ศิริอารยาภรณ์. 2561. การบาดเจ็บและเสียชีวิตจากแมงกะพรุนพิษ: เฝ้าระวัง ป้องกัน รักษา. หนังสืออิเล็กทรอนิกส์. คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. เชียงใหม่. 260หน้า. ISBN 978–616–474–871–2.
- อดิสรณ์ มนต์วิเศษ. สัตว์ทะเลที่มีพิษและเป็นอันตราย. สถาบันวิทยาศาสตร์ทางทะเล. มหาวิทยาลัยบูรพา. http://webdb.dmsc.moph. go.th/ifc_toxic/a_tx_1_001c.asp?info_id=83.
- Marine trauma and envenomation. http://ergoldbook.blogspot.com/2012/09/marine-envenomation.html.

ข้อมูล : คณะทำงานด้านสัตว์มีพิษทางทะเล ภายใต้คณะอนุกรรมการด้านบริหารจัดการทรัพยากรทางทะเล
วันที่ : 12 พฤษภาคม 2562