ความสำคัญ

นก เป็นส่วนหนึ่งของความหลากหลายทางชีวภาพ มีบทบาทที่สำคัญ ในการขยายพันธุ์พืช ช่วยควบคุมแมลงและสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ โดยจับกินเป็นอาหารทำให้เกิดความสมดุลในระบบนิเวศ นกจำนวนมากที่อาศัยอยู่ในระบบนิเวศหนึ่งๆ ยังเป็นดัชนีบ่งชี้ความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรในบริเวณนั้น เนื่องจากเป็น แหล่งอาหารของนกที่มาอาศัยอยู่เหล่านั้นนั่นเอง นกที่อาศัยอยู่ในระบบนิเวศชายฝั่งของประเทศไทย มีทั้งนกประจำถิ่น และนกอพยพย้ายถิ่นในช่วงฤดูหนาวไม่น้อยกว่า 280 ชนิด ประกอบด้วย กลุ่มนกน้ำ (Water birds) กลุ่มนกป่า (Forest birds) กลุ่มนกชายเลน (Shorebirds) และกลุ่มนกทะเล (Seabirds) โดยนกอพยพบางจำพวกจะใช้ เกาะขนาดเล็กและกองหินในทะเล เป็นจุดพักหากินและหลบภัยจากคลื่นลมมรสุมที่รุนแรงเป็นช่วงเวลาสั้น ๆ ในระหว่างการเดินทางข้ามทะเลเป็นระยะทางไกลบางชนิดยังใช้กองหินในทะเลเป็นแหล่งสร้างรังวางไข่ อาทิ นกนางนวลแกลบท้ายทอยดำ (Black-naped Tern) นกนางนวลแกลบคิ้วขาว (Bridled Tern) โดยเฉพาะนกนางนวลแกลบสีกุหลาบ (Roseate Tern) ซึ่งเป็นนกที่พบเห็นได้ยาก และใกล้สูญพันธุ์ของประเทศไทย ปัจจุบันนกหลายชนิดกำลังลดลงเนื่องจากแหล่งที่เคยอยู่อาศัยถูกทำลาย หรือถูกแปรสภาพไป ทั้งได้มีการจัดทำเป็นบัญชีรายชื่อการถูกคุกคามระดับโลก (IUCN Red List) และระดับประเทศ ชนิดนกที่ถูกจัดอยู่ในบัญชีรายชื่อ ถูกคุกคามระดับโลก ที่มีสถานภาพใกล้สูญพันธุ์อย่างยิ่ง อาทิ นกชายเลน ปากช้อน (Spoon-billed Sandpiper) และนกโจรสลัดเกาะคริสต์มาส (Christmas Island Frigatebird) นกที่อยู่ในสถานภาพใกล้สูญพันธุ์ อาทิ นกทะเลขาเขียวลายจุด (Nordmann’s Greenshank) นกน็อทใหญ่ (Great Knot) นกที่อยู่ในสถานภาพใกล้ถูกคุกคาม อาทิ นกอีก๋อยใหญ่ (Eurasian Curlew) และ นกหัวโตมลายู (Malaysian Plover) ซึ่งเป็นนกชายเลนชนิดเดียวของไทย ที่มีถิ่นอาศัยและสร้างรังวางไข่เฉพาะหาดทรายตามแนวชายฝั่งเท่านั้น คู่มือจำแนกชนิดพันธุ์นกในระบบนิเวศชายฝั่งทะเลเล่มนี้ จึงจัดทำขึ้นเพื่อ เสริมสร้างความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับนก ลักษณะสำคัญในการจำแนกชนิด เทคนิค ในการสำรวจ ตลอดจนสถานภาพการถูกคุกคาม เพื่อใช้สำหรับการศึกษา สำรวจ ติดตามการเปลี่ยนแปลงประชากรนกในระบบนิเวศชายฝั่งทะเล ซึ่งหวังเป็นอย่างยิ่งว่าประโยชน์ที่ได้รับจากคู่มือเล่มนี้ จะเป็นแนวทางในการ วางแผนบริหารจัดการพื้นที่เพื่อการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพและการท่องเที่ยวเชิงนิเวศในพื้นที่ชายฝั่งทะเลให้เกิดความยั่งยืนสืบไป

นกในเขตชายฝั่งทะเล

ความสำคัญ

องค์ความรู้ที่น่าสนใจ