ช้าเลือด

ช้าเลือด Premna serratifolia L.C
ชื่อพ้อง : P. corymbosa Rottb. ex Willd.
วงศ์ : LAMIACEAE
ชื่ออื่น : มันไก่ (ลำปาง; สามประงาใบ (ประจวบฯ); อัคคีทวารทะเล, เค็ดน้ำมัน (ใต้)
เป็นไม้พุ่ม กึ่งเลี้อย สูง 1-4 เมตร แตกกิ่งมาก กิ่งอ่อนในระยะแรกๆ มีขนประปราย และจะหลุดร่วงไปเมื่อกิ่งแก่ขึ้น เมื่อขยี้ใบจะมีกลิ่นเหม็น

ใบ เดี่ยว เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก แผ่นใบรูปอบขนานแกนรีถึงรีกว้าง ขนาด 4-9 x 6-13 ซม. ปลายใบทู่ ฐานใบมน หรือค่อนข้างสอบแคบ และมักเบี้ยวเล็กน้อย ขอบใบเรียบ เนื้อใบค่อนข้างหนา ผิวใบเกลี้ยงทั้งสองด้าน ท้องใบสีจาง มีต่อมหลายต่อม มักมีเส้นใบ 3 เส้น จากจุดโคนใบเส้นใบ 2-3 คู่ เห็นได้ชัดทางด้านท้องใบก้านใบยาว 1.5-4 ซม. มีขนนุ่ม

ดอก ออกเป็นช่อที่ปลายกิ่ง แบบช่อเชิงหลั่นด้านบนดอกเสมอกัน ยาว 6-15 ซม. มีขนสั้นนุ่ม หรือเกือบเกลี้ยง ก้านช่อดอกยาว 3-6 ซม. แต่ละช่อมีดอกจำนวนมาก ดอกขนาดเล็ก ยาว 0.2-0.4 ซม. สีขาวอมเขียว ก้านดอกย่อยสั้นมาก เป็นดอกสมบูรณ์เพศ กลีบเลี้ยงติดกันเป็นรูปถ้วยเล็กๆ ที่ขอบแยกเป็นจักเล็กๆ 4 แฉก มีขนประปรายตามผิวด้านนอก กลีบดอกติดกันเป็นหลอด ปลายผายกว้างออก มีขนตามผิวด้านใน เกสรเพศผู้ 4 อัน แยกเป็น 2 คู่ ติดอยู่ใกล้ๆ ปากหลอดด้านใน

ผล เล็กกลม สีดำ ภายในมีเมล็ดแข็งหนึ่งเมล็ดช้าเลือด ขึ้นตามที่โล่งและชายฝั่งทะเลทั่วไป

สรรพคุณ : แก้พยาธิ (แก้เดือน)  แก้กร่อน แก้เส้นตึงเป็นเถาดาน

วิธีการปรุงยา :
นำใบสด มาขยี้หรือบดให้ละเอียด พอกที่ท้องเอาผ้าห่อ 1 คืน
ราก นำไปต้ม รับประทาน เช้า-เย็น